नेपालको राजनीतिक इतिहास विगत केही दशकदेखि अस्थिरता, भ्रष्टाचार र पुरानो सोचमा जकडिएको छ। पुराना दलहरू जनताका अपेक्षा अनुसार परिणाम दिन असफल भएपछि नयाँ राजनीतिक विकल्पप्रति जनताको मोह स्वाभाविक रूपमा बढ्दै गयो। यही सन्दर्भमा राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी ९रास्वपा० उदय भयो। छोटो समयमै यस दलले युवापुस्ताको समर्थन जित्न सफल भयो। उनीहरूले पुराना राजनीतिक दलहरूप्रति देखिएको आक्रोशलाई आफ्नो समर्थनमा परिणत गरे। भ्रष्टाचार विरोधी अभियान, पारदर्शी शासन र नयाँ सोचका नाराले रास्वपाले देशभरि ठुलो चर्चा पायो।

तर यति ठुलो जनसमर्थनका बाबजुद पनि एउटा गम्भीर प्रश्न अनुत्तरित छ—रास्वपा किन राष्ट्रियताको सवालमा मौन रहन्छ? जब देशको भूभागमाथि आक्रमण हुन्छ, सिमाना मिचिन्छ, सार्वभौमिकतामाथि प्रश्न उठ्छ, तब यो नयाँ दल किन स्पष्ट र दृढ धारणा दिन सक्दैन ?

नेपालको भूगोल अहिले पनि विवादमुक्त छैन। लिपुलेक, लिम्पियाधुरा र कालापानी क्षेत्रलाई भारतले आफ्नो नक्सामा समावेश गरेको छ। चीनसँग सीमा सम्बन्धी केही विवादित मुद्दा समय–समयमा सतहमा आउँछन्। यस्ता संवेदनशील प्रश्नमा सधैँ राष्ट्रिय एकता आवश्यक हुन्छ। सिमाना, सार्वभौमिकता र राष्ट्रिय पहिचान जोगाउने विषय कुनै पार्टीको निजी एजेन्डा होइन, यो सम्पूर्ण राष्ट्रको साझा सवाल हो।

राष्ट्र निर्माण भन्नाले धेरैलाई विकासको संरचना मात्र सम्झना हुन्छ—सडक, अस्पताल, विद्यालय, पुल, भवन आदिलाई। तर विकासका यी संरचनाहरू मात्रै राष्ट्र निर्माणका आधार स्तम्भ होइनन्। राष्ट्र निर्माणको आत्मा भनेकै स्वाभिमान, सार्वभौमिकता र राष्ट्रियता हो। यदि भूभाग नै सुरक्षित छैन भने सडक–पुलले मात्र राष्ट्रलाई बलियो बनाउन सक्दैन। त्यसैले, विकाससँगै राष्ट्रियता सुरक्षित राख्ने दृढ सङ्कल्प पनि राजनीतिक दलहरूको जिम्मेवारी हो।

रास्वपाले भ्रष्टाचार विरोधी एजेन्डामा धेरैलाई आशा दिएको छ। पुराना दलहरूले दशकौँमा गर्न नसकेको कुरा गर्ने साहस रास्वपाले देखाएको छ भन्ने जनताको धारणा छ। तर, राष्ट्रियताको सवालमा उस्तै साहस किन देखिँदैन  ? यो प्रश्न केवल विरोधीहरूको आलोचना होइन, रास्वपा माथि विश्वास गर्ने लाखौँ जनताको जिज्ञासा हो।

आजको युवा पुस्ताले रोजगारी, सुशासन र विकाससँगै राष्ट्रिय पहिचानलाई पनि उस्तै महत्त्व दिन्छन्। उनीहरूलाई देशको भूभाग सुरक्षित देख्न मन छ, नेपाललाई अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा स्वाभिमानी राष्ट्रको रूपमा पहिचान बनाउन चाहन्छन्। तर, जब उनीहरूले रास्वपाको मौनता देख्छन्, उनीहरूको आशा अधुरो रहन्छ।

नेपाल अहिले राजनीतिक, आर्थिक र सामाजिक सङ्क्रमणकालीन चरणमा छ। यस्तो अवस्थामा राष्ट्रियताको सवाललाई पन्छाएर मात्र विकास सम्भव हुँदैन। किनभने, सिमाना सुरक्षित नभए कुनै पनि विकास स्थायी हुँदैन। सार्वभौमिकता कमजोर भए, विकासका उपलब्धिहरू पनि असुरक्षित हुन्छन्।

त्यसैले, रास्वपा वा जुनसुकै नयाँ दलले राष्ट्र निर्माण गर्न चाहन्छ भने, सर्वप्रथम राष्ट्रको अस्मिता र सार्वभौमिकता सुरक्षित गर्ने प्रतिबद्धता लिनुपर्छ। सुशासन र रोजगारीका एजेन्डा महत्त्वपूर्ण छन्, तर तिनीहरूलाई आधार दिने कुरा भनेकै राष्ट्रियता हो।

राष्ट्र निर्माण केवल भौतिक पूर्वाधारमा सीमित हुने कुरा होइन। यो देशको भूगोल, स्वाभिमान र पहिचान सुरक्षित गर्ने दीर्घकालीन सङ्कल्प पनि हो। रास्वपा जस्तो नयाँ दलले यदि वास्तवमै नयाँ राजनीति गर्ने हो भने, भ्रष्टाचार विरोधी नारासँगै राष्ट्रियताको सवालमा पनि स्पष्ट, दृढ र निडर कदम चाल्नुपर्छ।

जनताले अब भाषण मात्र होइन, राष्ट्रको अस्मिता जोगाउने साहस देख्न चाहेका छन्। राष्ट्र निर्माणको दाबी गर्ने दलले राष्ट्रियताको सवालमा चुप लागिरह्यो भने त्यो निर्माण अधुरो र कमजोर हुनेछ।

॥धन्यवाद ॥